Els Diederen publicaties:
* 1983 Vallekebergs laesplenkske (kleurplaat) A4
* Vallekebergs laesplenkske 1984 (A3)

* Valkebergs laesplenkske/aetmetsje (herdrök) 2013.
* In 1999 krege alle groepe 7/8 van de bassjoale in de gemeinte Valkeberg Dialeklèsse 'Sjpele mèt weurd en klanke'  aangeboje door Veldeke-Krink-Valkeberg.
   De lèsse zint samegesjtèld door Els lahey-Diederen

* 2014 Book woa-in 't Valkebergs en dat van de umgaeving weurt besjreve  (twiètalig: Valkebergs en Nederlands)
(grammatica, idioom, sjpelling).

* Aezelsbrökskes veur de sjpelling van 't Valkebergs en 't Zjwiers. Publicatie Facebook, website (Veldeke-Valkeberg)
* Dialekklanke, loester en vergeliek...Publicatie website https://www.veldeke-valkeberg.nl/laesplenkske.html en Limburgse wikipedia: https://li.wikipedia.org/wiki/Valkebergs

Laesplenkske 1983      |Aetmetsje/plenkske 2013                         Inziech in de eige modertaal en sjrieve! 1999 (Limburgs Dagblad)         Limburgse sjtreektaal es modertaal beware!      

 

Het Didactische Vallekebergs leesplenske diende als basis voor de later verschenen laesplenkskes:
Sjins (2008) (Els Diederen)
Zjwiers (Els Diederen) (2010)
Wieldesj (2011) (Niek Gossens)
Houtems (2011) (Els Diederen)
Hölsbergs (2014) (Els Diederen)
Terbliets (2024) Heemkunde Indertied
Sjömmerts (2024) Heemkunde Schimmert
Er zijn kleine uitspraakverschillen.

Loester nao Valkebergse klanke én klanke in ander Limburgse dialekte Wikipedia:Sjpellingssjpiekpagina#Loester_effe_nao_de_Limburgse_klinkersj_en_kiek_nao_hun_sjriefwies

els diederen laesplenkske
en de Limburgse taal

Grammatica, sjpelling en idioom. auteur book 2014: Els Diederen

* Dialek van Valkeberg en umsjtreke                                                                * dialek van Zjwiers en Roas (Wieënesroas)

* (De auteur haet familie van modersjkant oet Zjwier (Wieënesroa) en van Vadersjkant oet Valkeberg)

Sjpelling.

Woarum ies sjpelling eigelik belangriek? Woarum neet gewoon sjrieve wats se huèrs?

Veer höbbe allemaol op sjoal leze gelièrd: Nederlands sjrieve, want dat ies de sjtandaardtaal. 't Sjrieve van 't AN (Algemein Nederlands) ies aan bepaalde reigels gebonge, zoadat ederein de teks kènt leze.
Meh toch kalt ederein andersj Nederlands vergeliek 'ne Amsterdammer mèt 'ne Groninger, 'ne miensj oet Remung of Vlaandere, dao klinke ander klanke meh sjrieve toch allemaol 't zelfde.

Dat ies ouch in 't dialek zoa. Veer kènne alle klanke oet 't Nederlands (a, aa, o.oo, u, uu, ie, oe au, ou, eu b,d,e,ee,f,g,h,i,j,k,l.m.n.p, r.s.t.v.w.z)
Väöl dialekweurd zint 't zelfde es in 't NA, dus sjrieve v'r die ouch 't zelfde: oud, fout, goud, radio, bove(n) achter, langs, de, 't, 'n, van in, hotel, tv, kas,  fiets, auto, koetsj, plank, grond. kachel, pen, kraan, lamp, krank, water, weeg, wolk, gitaar, piano, trein
of v'r gebruke de bekènde klanke oet 't Nederlands: book, poort, look, sjtool, gank, voor, sjoon, sjeun, deer, pepel, moer, hoes, moes, daak, tas, oug, knoup, kruus, buul, zjwegel, keigel,

Meh bie de echte dialekweurd moete v'r 't doon mèt de bekènde (Nederlandse) klanke én daobie de extra dialekklanke (ë,ö, äö, è, ó, ao, oa, oeë, ieë, eë, iè, ae, sj, uè, sj, zj ).
En umdat ederein de teks, leefs sjnel, moet kènne leze, besjteit 'r 'n dialeksjpelling: woabie 'ne zelfde klank ouch ummer 't zelfde weurt gesjreve.

't Woordbeeld blief dan namelik 't zelfde, dan geit 't leze väöl sjneller.

 

Typische dialekklanke in weurd:

oa spreek uit als oe-waa of oase. sjroap, bloat, doad, koad, doas, sjtoate, road, noad, koar

ao spreek uit als oh (sleeptoon), jao, jaor paort, kaore, klaor, sjnaor, gebaore


ae klinkt als Frans mère, père (sjleiptoan) klinkt als lange è
è klinkt als korte ae: mèt, bèd
vergelijk ae-è:  laes-lès (lees-les)


u klinkt als kortuitgesproken eu (stoottoon): punt, un

ö   spreek uit als gölle, Kölle, döl, vösj, sjöp (stoottoon)
äö klinkt als lange ö  (sjäöp) sleeptoon
vergelijk sjöp (kort) en sjäöp (lang)

 

spreek uit als ie-je (de laatste e klinkt als e van les) (gebroken ie)
ieë spreek uit als ieë (ie mèt naosjlaag)
ee in weeg (wieg), leech (licht), lees
spreek uit als eë (Heële) (ee met naslag)

 

preek uit als uu-we (de laatste e klinkt als  e van les) (gebroken uu)
uuë spreek uit als uuwe (uu mèt nasjlag)

 

sj  (sjoele) klinkt   't zelfde als sch in 't Duutsj:  flesj (Flasche), sjeep (Schiff),
gk is de zachte k (goal),  hègke, brögke, zègke, lègke, ligke.


Bekènd woordbeeld (sjpelling) beteikent: sjneller leze (laeze) en sjrieve!

Els ©

Die s en die t, woa komme die eigelik van dan?

Veurbeeld: Wies doe wèts: Wie-s doe wèts haet 't Limburgs 'nen eige grammatica!

Veurbeeld: Wie-t geer wèt: wie-t geer wèt, haet 't plat 'nen eige zinsboew (syntax)

:dit is vervoeging van 't voegwoord wie in de 2de pers. i.v. en m.v.
en ouch van al die ander voegweurd. (zuug book Valkebergs, grammatica)